زخم مقعدی | علائم، عوارض و روش‌های درمان

پماد درمان زخم مقعدی در اثر یبوست

برای درمان زخم مقعدی که اغلب در اثر فشار ناشی از یبوست ایجاد می‌شود، استفاده از پمادها و کرم‌های موضعی نقش مهمی در تسکین درد، کاهش التهاب و کمک به روند ترمیم دارد. هدف از این پمادها معمولاً شل کردن عضلات دریچه مقعد برای کاهش فشار، بهبود جریان خون در ناحیه و تسکین علائمی مانند درد و سوزش است.

پمادهای مختلفی برای این منظور تجویز می‌شوند، از جمله پمادهای حاوی نیتروگلیسیرین و مسدودکننده‌های کانال کلسیم مانند دیلتیازم که با شل کردن عضلات اسفنکتر به کاهش فشار و بهبود خونرسانی کمک می‌کنند. همچنین، پمادهای بی‌حس‌کننده موضعی مانند لیدوکائین برای تسکین فوری درد، و پمادهای حاوی کورتیکواستروئید مانند هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب ممکن است تجویز شوند (که مصرف طولانی‌مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود).

علاوه بر پمادهای دارویی، استفاده از پمادها و کرم‌های حاوی ترکیبات طبیعی مانند آلوئه ورا، روغن نارگیل یا روغن زیتون نیز می‌تواند به نرمی و تسکین پوست و تسریع بهبودی کمک کند. انتخاب پماد مناسب معمولاً بستگی به شدت علائم و تشخیص پزشک دارد.

معرفی چند نمونه پماد برای درمان زخم مقعدی در اثر یبوست

1. پماد نیتروگلیسیرین: این پماد با شل کردن عضله اسفنکتر داخلی مقعد، فشار را کاهش داده و جریان خون در ناحیه زخم را افزایش می‌دهد که به بهبودی کمک می‌کند. این پماد معمولاً نیاز به نسخه پزشک دارد.
2. پماد دیلتیازم: مشابه پماد نیتروگلیسیرین، این پماد نیز از دسته‌ی داروهای مسدودکننده‌ی کانال کلسیم است و با شل کردن عضلات مقعد به کاهش درد و بهبود زخم کمک می‌کند. این پماد نیز معمولاً با تجویز پزشک استفاده می‌شود.
3. پمادهای بی‌حس‌کننده موضعی (مانند لیدوکائین): این پمادها با بی‌حس کردن موقت ناحیه، به کاهش درد شدید، به خصوص قبل از اجابت مزاج، کمک می‌کنند. برخی از آن‌ها بدون نسخه قابل تهیه هستند.
4. پمادهای حاوی کورتیکواستروئید ملایم (مانند هیدروکورتیزون): این نوع پمادها برای کاهش التهاب و خارش در ناحیه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما معمولاً برای دوره‌های کوتاه و با نظر پزشک تجویز می‌شوند.
5. پماد زینک اکساید: این پماد با ایجاد یک لایه محافظ بر روی زخم، به تسکین سوزش و محافظت از ناحیه در برابر تحریک کمک می‌کند.
6. پمادها یا کرم‌های حاوی ترکیبات طبیعی (مانند آلوئه ورا یا روغن نارگیل): این محصولات می‌توانند به نرم و مرطوب نگه داشتن پوست ناحیه و کاهش التهاب کمک کرده و روند طبیعی بهبودی را تسریع نمایند.

شیاف برای درمان زخم مقعدی

استفاده از شیاف یکی از روش‌های درمانی موضعی برای تسکین علائم ناشی از زخم مقعدی (شقاق مقعدی) است. شیاف‌ها، که در دمای بدن حل می‌شوند، مواد دارویی را مستقیماً به ناحیه آسیب‌دیده می‌رسانند و به کاهش درد، التهاب، خارش و ناراحتی کمک می‌کنند. برخی از شیاف‌های مورد استفاده برای زخم مقعد حاوی ترکیباتی مانند بی‌حس‌کننده‌های موضعی (مانند لیدوکائین) برای تسکین درد، یا مواد محافظ و قابض مانند زینک اکساید برای کمک به محافظت از زخم و کاهش التهاب هستند.

شیاف‌های آنتی هموروئید که اغلب حاوی ترکیبات مشابهی برای کاهش تورم و درد هستند نیز ممکن است برای بهبود علائم شقاق مقعدی تجویز شوند. هدف اصلی استفاده از شیاف‌ها در کنار سایر روش‌های درمانی مانند تنظیم رژیم غذایی و حمام سیتز، فراهم کردن محیطی مناسب برای بهبودی زخم و کاهش علائم آزاردهنده آن است. تجویز و نوع شیاف مناسب باید توسط پزشک و با توجه به شرایط بیمار صورت گیرد.

برای زخم مقعدی چه پمادی خوبه؟

برای درمان زخم مقعدی، چندین نوع پماد و کرم موضعی وجود دارد که می‌توانند به تسکین علائم و تسریع روند بهبودی کمک کنند. انتخاب بهترین پماد معمولاً به شدت درد، وجود اسپاسم عضلانی و صلاحدید پزشک بستگی دارد. پمادهای حاوی نیتروگلیسیرین و دیلتیازم از جمله داروهایی هستند که با شل کردن عضلات دریچه مقعد به کاهش فشار و بهبود جریان خون در ناحیه کمک کرده و در نتیجه در تسکین درد و تسریع ترمیم زخم موثرند. پمادهای بی‌حس‌کننده موضعی مانند لیدوکائین نیز برای کاهش فوری درد قبل از اجابت مزاج مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همچنین، پمادهای حاوی ترکیبات ملایم‌تر مانند زینک اکساید، یا محصولات مبتنی بر مواد طبیعی مانند آلوئه ورا و روغن نارگیل، می‌توانند به نرم نگه داشتن ناحیه و تسکین التهاب کمک کنند. در برخی موارد که پزشک تشخیص دهد، ممکن است پمادهای حاوی کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب شدید برای دوره کوتاهی تجویز شوند. مهم است که قبل از استفاده از هر نوع پماد، به خصوص انواع دارویی، با پزشک مشورت شود تا بهترین گزینه با توجه به شرایط فرد انتخاب گردد.

درمان زخم مقعد

درمان زخم مقعدی (شقاق مقعدی) با هدف تسکین درد، کاهش فشار بر ناحیه مقعد و کمک به ترمیم پارگی انجام می‌شود و رویکردهای مختلفی را در بر می‌گیرد. گام اول معمولاً شامل اقدامات خانگی و تغییرات در سبک زندگی است؛ از جمله افزایش مصرف فیبر و مایعات برای نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست، و نشستن در حمام آب گرم (سیتز بث) برای کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود جریان خون. در مقاله شقاق چیست به طور کامل در مورد شقاق صحبت کرده ایم.

در کنار این‌ها، استفاده از پمادها و کرم‌های موضعی نقش کلیدی دارد؛ پمادهایی مانند نیتروگلیسیرین یا دیلتیازم برای شل کردن عضلات مقعد، پمادهای بی‌حس‌کننده برای تسکین درد قبل از دفع، و پمادهای حاوی ترکیبات التیام‌بخش مانند زینک اکساید یا آلوئه ورا برای کمک به ترمیم پوست.

در مواردی که زخم به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد یا مزمن شود، پزشک ممکن است روش‌های دیگری مانند تزریق بوتاکس برای شل کردن موقت عضله اسفنکتر یا در نهایت عمل شقاق (جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی) را برای برداشتن فشار از روی عضله و کمک به بهبودی کامل زخم توصیه کند. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به شدت و مدت زمان وجود زخم و شرایط عمومی بیمار دارد.

عوارض زخم مقعدی

زخم مقعدی، با وجود اینکه در بسیاری از موارد با درمان‌های محافظه‌کارانه بهبود می‌یابد، در صورت عدم رسیدگی مناسب یا مزمن شدن می‌تواند منجر به عوارضی شود که روند درمان را پیچیده‌تر کرده و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از شایع‌ترین عوارض، عدم بهبودی زخم و تبدیل آن به شقاق مزمن است که با درد مداوم و شدیدتری همراه است. اسپاسم عضلات دریچه مقعد در پاسخ به درد می‌تواند یک چرخه معیوب ایجاد کند که مانع از خونرسانی کافی به ناحیه شده و بهبودی را دشوار سازد.

همچنین، زخم مزمن ممکن است منجر به ایجاد زائده‌های پوستی کوچک یا برجستگی‌های سفت در کنار مقعد شود. در برخی موارد، به خصوص اگر زخم دچار عفونت شود، ممکن است عوارض جدی‌تری مانند آبسه مقعدی (تجمع چرک) یا فیستول مقعدی (ایجاد مجرای غیرطبیعی) رخ دهد که نیاز به مداخلات درمانی تهاجمی‌تری دارند.

تنگی کانال مقعد در اثر زخم‌های مزمن و جای زخم باقی‌مانده نیز از دیگر عوارض احتمالی است که می‌تواند دفع مدفوع را با مشکل روبرو کند. گرچه نادر است، اما علائم مشابه زخم مقعد گاهی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تری مانند بیماری کرون یا سرطان مقعد باشد که لزوم مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق را پررنگ‌تر می‌کند.

براساس اطلاعات موسسه پزشکی healthline

زخم‌های مقعدی درمان‌نشده ممکن است باعث خونریزی طولانی‌مدت شده و به کم‌خونی منجر شوند. همچنین، خونریزی ناشی از زخم مقعدی می‌تواند سبب بروز وضعیتی به نام سندرم زخم خونریزی‌دهنده حاد مقعدی (AHRUS) گردد. این عارضه در افراد دیابتی یا کسانی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند، شایع‌تر است.

جلوگیری از بروز زخم مقعدی

مهم ترین نکته در درمان زخم مقعد، پیشگیری از بروز مجدد آن است. رعایت برخی موارد بهداشتی و تغذیه ای می تواند خطر بروز این نوع زخم را به شدت کاهش دهد. برای مثال، افزایش مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، مانند میوه ها و سبزیجات، و همچنین نوشیدن مقدار کافی آب می تواند به بهبود عملکرد روده و جلوگیری از یبوست کمک کند. علاوه بر این، حفظ بهداشت شخصی و استفاده از دستمال های مرطوب به جای دستمال کاغذی خشک می تواند به کاهش خطر زخم های مقعدی کمک کند.

در نهایت، اگرچه مشکل زخم های مقعدی ممکن است برای برخی افراد خجالت آور باشد، اما مهم است که در صورت بروز علائم، به متخصصان مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید. درمان زودهنگام می تواند از بروز عوارض جدی تر جلوگیری کند و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. با رعایت اصول بهداشتی و تغذیه ای مناسب، می توانید خطر ابتلا به این عارضه را به حداقل برسانید. فراموش نکنید که مشاوره با یک پزشک مجرب می تواند به شما در پیدا کردن بهترین راه حل ها و درمان های ممکن کمک کند.

جمع بندی نهایی

در نهایت، همانطور که در این مقاله به آن پرداختیم، زخم مقعدی عارضه‌ای شایع اما قابل درمان است که اغلب در نتیجه فشار بر ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. شناسایی زودهنگام علائم مانند درد و خونریزی و اقدام برای درمان از اهمیت بالایی برخوردار است. با اتخاذ راهکارهای ساده‌ای نظیر تنظیم رژیم غذایی برای پیشگیری از یبوست، استفاده از حمام سیتز و بهره‌گیری از پمادها و شیاف‌های مناسب، می‌توان به بهبود علائم و ترمیم زخم کمک کرد.

با این حال، در مواردی که زخم بهبود نمی‌یابد، مزمن می‌شود یا با عوارضی همراه است، مراجعه به پزشک متخصص و بررسی گزینه‌های درمانی پیشرفته‌تر امری ضروری است. نادیده گرفتن این عارضه می‌تواند منجر به درد مزمن و عوارض جدی‌تری شود، بنابراین در صورت نیاز به مشاوره و درمان تخصصی، می‌توانید به کلینیک‌های معتبر مانند کلینیک پارادایس مراجعه نمایید.