درمان شقاق مقعدی | 7 روش درمانی + مراقبت ها | عوارض عدم درمان
شقاق مقعدی یا فیشر، یکی از شایع‌ترین و در عین حال دردناک‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی است. این عارضه که به صورت یک ترک یا زخم طولی کوچک در پوست حساس کانال مقعد ایجاد می‌شود، می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. درد شدید، به خصوص هنگام اجابت مزاج، و گاهی مشاهده خون روشن روی دستمال توالت، از علائم بارز این مشکل هستند. بسیاری از افراد به دلیل خجالت یا ترس از مراجعه به پزشک، این درد را تحمل می‌کنند، غافل از اینکه درمان شقاق مقعدی در مراحل اولیه بسیار ساده‌تر است و نادیده گرفتن آن می‌تواند منجر به مزمن شدن بیماری و پیچیده‌تر شدن فرآیند درمان شود.
برای تشخیص دقیق و شروع فرآیند درمان شقاق، مراجعه به مراکز تخصصی ضروری است. کلینیک پارادایس به عنوان یک مرکز درمان بیماری های نشیمنگاهی در تهران، با بهره‌گیری از کادری مجرب و به‌روزترین تجهیزات پزشکی، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه درمان شقاق مقعدی و سایر عارضه‌های این ناحیه است. هدف ما در این مرکز، ارائه بهترین و قطعی‌ترین روش درمانی با کمترین میزان درد و ناراحتی برای بیماران عزیز می‌باشد.
درمان شقاق مقعدی
خوشبختانه، بسته به شدت و مدت زمان ابتلا به فیشر (حاد یا مزمن بودن آن)، طیف وسیعی از روش‌های درمانی در دسترس است. هدف اصلی در تمام این روش‌ها، کاهش فشار و اسپاسم عضله اسفنکتر داخلی مقعد است تا با افزایش جریان خون در محل زخم، فرصت ترمیم و بهبودی فراهم شود. انتخاب روش مناسب بستگی به تشخیص پزشک متخصص و شرایط بیمار دارد؛ در بسیاری از موارد، درمان با روش‌های ساده و محافظه‌کارانه آغاز می‌شود و در صورت عدم بهبودی، گزینه‌های پیشرفته‌تر مطرح می‌گردند.
درک گزینه‌های موجود، اولین قدم برای رهایی از این عارضه آزاردهنده است. گزینه‌های مختلف برای درمان شقاق مقعدی از تغییرات ساده در سبک زندگی تا مداخلات پزشکی پیشرفته را شامل می‌شود. پزشک متخصص پس از معاینه، بهترین مسیر درمانی را بر اساس وضعیت شما، اینکه فیشر حاد (کمتر از ۶ هفته) یا مزمن (بیشتر از ۶ هفته) باشد، تعیین خواهد کرد.
- روش‌های سنتی و طب کهن: شامل استفاده از درمان‌های گیاهی و توصیه‌های مبتنی بر اصلاح مزاج.
- روش‌های خانگی: تمرکز بر تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی و استفاده از حمام آب گرم (لگن آب گرم).
- استفاده از داروها: شامل داروهای خوراکی ملین برای رفع یبوست.
- پمادها: استفاده از پمادهای موضعی مانند نیتروگلیسیرین یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای کاهش اسپاسم.
- تزریق بوتاکس: فلج کردن موقت عضله اسفنکتر برای کاهش فشار و کمک به بهبودی.
- درمان با لیزر: روشی نوین و کم‌تهاجمی برای ترمیم فیشر بدون نیاز به جراحی باز.
- جراحی (اسفنکتروتومی): روشی تهاجمی‌تر که معمولا برای موارد مزمن و مقاوم به درمان استفاده می‌شود.
مرکز Thrissur Piles Clinic درباره روش درمان شقاق چنین بیان می کند:
بله، در بیشتر موارد، درمان شقاق مقعدی را می‌توان بدون جراحی برای همیشه و کامل انجام داد ، به خصوص وقتی که درمان زود شروع شود و توصیه‌های پزشکی به درستی دنبال شود. شقاق حاد (موارد جدید): حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد به طور طبیعی طی ۳ تا ۶ هفته با تغییر رژیم غذایی، حمام سیتز و دارو بهبود می‌یابند.
درمان سنتی شقاق مقعدی
طب سنتی و کهن ایرانی، همواره تاکید ویژه‌ای بر اصلاح سبک زندگی و تغذیه به عنوان ریشه درمان بیماری‌ها داشته است. در خصوص فیشر یا شقاق، دیدگاه طب سنتی عمدتا بر رفع «یبوست» و «خشکی مزاج» متمرکز است، زیرا این دو عامل، مسبب اصلی ایجاد و تداوم زخم در ناحیه مقعد شناخته می‌شوند. درمان‌های سنتی معمولا برای موارد خفیف تا متوسط و به خصوص در فاز حاد بیماری می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند و از مزمن شدن آن جلوگیری کنند.
این روش‌ها به دنبال ایجاد تعادل در بدن و ترمیم طبیعی بافت هستند. رویکردهای درمان سنتی شقاق مقعدی اغلب بر پایه استفاده از ملین‌های طبیعی، روغن‌های گیاهی با خاصیت ترمیم‌کنندگی و ضدالتهابی و همچنین اصلاح عادات غذایی استوار است. البته تاکید می‌شود که این روش‌ها، به‌ویژه در موارد مزمن، نباید جایگزین نظر پزشک متخصص شوند، اما می‌توانند به عنوان درمان مکمل، بسیار موثر واقع شوند.
- اصلاح تغذیه: پرهیز از غذاهای خشک، تند، پرادویه و فست‌فودها.
- استفاده از ملین‌های طبیعی: مصرف روزانه انجیر خشک خیسانده در آب یا گلاب، آلو بخارا و خاکشیر.
- روغن‌درمانی موضعی: استفاده از روغن زیتون یا روغن بادام شیرین در ناحیه مقعد برای نرم کردن و ترمیم زخم.
- استفاده از ضمادها: در برخی منابع طب کهن به استفاده از ضماد عسل طبیعی به دلیل خواص ضد میکروبی و ترمیم‌کنندگی اشاره شده است.
- بادکش‌درمانی: گاهی بادکش گرم و لغزان در ناحیه کمر و شکم برای رفع اسپاسم و بهبود یبوست توصیه می‌شود.
درمان‌های اولیه و گیاهی شقاق
زمانی که شقاق در مراحل اولیه و در فاز حاد (Acute) قرار دارد، یعنی به تازگی ایجاد شده و هنوز زخم عمیق یا مزمن نشده است، درمان شقاق در خانه و با استفاده از گیاهی می‌توانند بسیار موثر باشند. هدف اصلی در این مرحله، تسکین فوری درد، کاهش التهاب و نرم کردن مدفوع برای جلوگیری از آسیب بیشتر به زخم است. این روش‌ها کم‌هزینه، در دسترس و عموما بدون عارضه جانبی جدی هستند و پایه و اساس درمان محافظه‌کارانه را تشکیل می‌دهند.
مهم‌ترین اقدام در این مرحله، جلوگیری از یبوست و ایجاد شرایطی برای بهبودی خود به خودی زخم است. استفاده از درمان‌های اولیه و گیاهی شقاق (برای موارد حاد) می‌تواند چرخه دردناک «درد – اسپاسم – تشدید زخم» را متوقف کند. اگر با رعایت این موارد، علائم طی یک تا دو هفته بهبود نیافت، مراجعه به پزشک برای بررسی‌های بیشتر و شروع درمان‌های دارویی یا پیشرفته‌تر ضروری است.
- حمام آب گرم (Sitz Bath): نشستن در لگن آب گرم (نه داغ) به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، دو تا سه بار در روز، به شل شدن عضلات اسفنکتر و تسکین درد کمک شایانی می‌کند.
- ژل آلوئه ورا: استفاده موضعی از ژل خالص آلوئه ورا به دلیل خواص ضدالتهابی و ترمیم‌کنندگی قوی آن.
- روغن نارگیل: ماساژ ملایم ناحیه با روغن نارگیل به دلیل خواص مرطوب‌کنندگی و ضد میکروبی.
- دمنوش‌های گیاهی: مصرف دمنوش بابونه یا گل ختمی به عنوان ضدالتهاب و ملین ملایم.
- پماد کالاندولا (گل همیشه بهار): استفاده از پمادهای گیاهی حاوی عصاره کالاندولا برای تسریع روند ترمیم زخم.
درمان‌های دارویی پیشرفته‌تر
زمانی که روش‌های خانگی، گیاهی و اصلاح سبک زندگی برای بهبود شقاق کافی نباشند، پزشک متخصص وارد فاز درمان‌های دارویی پیشرفته‌تر می‌شود. این داروها با هدف اصلی کاهش اسپاسم و انقباض غیرارادی عضله اسفنکتر داخلی مقعد تجویز می‌شوند. کاهش اسپاسم عضله اسفنکتر، حیاتی‌ترین بخش درمان است؛ زیرا انقباض مداوم عضله مانع رسیدن خون کافی به محل زخم شده و فرآیند ترمیم را مختل می‌کند. با شل شدن این عضله، جریان خون بهبود یافته و زخم فرصت بهبودی پیدا می‌کند.
علاوه بر داروهایی که مستقیما بر عضله اسفنکتر تاثیر می‌گذارند، مدیریت یبوست به عنوان عامل اصلی ایجادکننده شقاق، بخش جدایی‌ناپذیر درمان دارویی است. اگر یبوست، مزمن و مقاوم باشد، صرفا اتکا به فیبر غذایی کافی نیست. درک این نکته که درمان‌های دارویی پیشرفته‌تر فقط به پمادهای موضعی محدود نمی‌شوند، اهمیت دارد. پزشک ممکن است برای شکستن چرخه یبوست و جلوگیری از آسیب مکرر به مقعد، داروهای خوراکی خاصی را تجویز کند.
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم (خوراکی): داروهایی مانند دیلتیازم یا نیفدیپین خوراکی که با شل کردن عضلات صاف (از جمله اسفنکتر مقعد) به بهبود جریان خون کمک می‌کنند.
- ملین‌های اسموتیک (Osmotic Laxatives): داروهایی مانند لاکتولوز یا پلی اتیلن گلیکول (PEG) که با کشیدن آب به داخل روده، مدفوع را نرم و حجیم کرده و دفع را بسیار آسان‌تر می‌کنند.
- ملین‌های محرک (Stimulant Laxatives): در موارد یبوست شدید و تنها با تجویز پزشک، از داروهایی مانند بیزاکودیل برای تحریک حرکات روده استفاده می‌شود (مصرف خودسرانه و طولانی مدت توصیه نمی‌شود).
پمادهای موضعی تجویزی
پرمصرف‌ترین و خط اول درمان دارویی فیشر، استفاده از پمادهای موضعی تجویزی است. این پمادها به صورت مستقیم در ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌شوند و مکانیسم اثر آن‌ها، شل کردن موضعی عضله اسفنکتر داخلی و در نتیجه افزایش خون‌رسانی به محل زخم است. برخلاف پمادهای بدون نسخه (OTC) که صرفا ضد درد یا ضدالتهاب هستند (مانند لیدوکائین یا هیدروکورتیزون که فقط علائم را موقتاً تسکین می‌دهند)، پمادهای تجویزی، علت اصلی عدم بهبودی (یعنی اسپاسم عضله) را هدف قرار می‌دهند.
دوره درمان با این پمادها معمولا طولانی است و ممکن است بین ۶ تا ۸ هفته زمان نیاز باشد تا بهبودی کامل حاصل شود. نکته مهم در استفاده از پمادهای موضعی تجویزی، نحوه صحیح استفاده و تکمیل دوره درمان، حتی پس از کاهش درد است. قطع زودهنگام دارو می‌تواند منجر به عود مجدد فیشر شود. برخی از این پمادها ممکن است عوارض جانبی موقتی مانند سردرد (در مورد پمادهای نیتراتی) ایجاد کنند که پزشک راهکارهای مدیریت آن را ارائه خواهد داد.
- پماد نیتروگلیسیرین (گلیسریل تری نیترات – GTN): پماد نیتروگلیسیرین برای زخم رایج‌ترین داروی تجویزی است که با آزاد کردن نیتریک اکساید، باعث شل شدن عضلات اسفنکتر و افزایش جریان خون می‌شود.
- پمادهای مسدودکننده کانال کلسیم (موضعی): پمادهای ترکیبی حاوی دیلتیازم (Diltiazem) یا نیفدیپین (Nifedipine) که با عوارض جانبی کمتری (مانند سردرد کمتر) نسبت به نیتروگلیسیرین، همان اثر شل‌کنندگی عضله را دارند.
- پمادهای ترکیبی ضد درد و ترمیم‌کننده: گاهی پزشک پمادهایی با ترکیبات خاص (مثلا حاوی لیدوکائین برای بی‌حسی و داروهای ترمیم‌کننده) را برای مدیریت همزمان درد و ترمیم تجویز می‌کند.
تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم)
زمانی که شقاق به درمان‌های دارویی موضعی (مانند پمادها) پاسخ ندهد، یا بیمار عوارض جانبی پمادها (مانند سردرد شدید ناشی از نیتروگلیسیرین) را نتواند تحمل کند، تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم) به عنوان یک گزینه درمانی بسیار موثر مطرح می‌شود. بوتاکس که بیشتر با کاربردهای زیبایی شناخته می‌شود، در علم پزشکی یک داروی قوی برای فلج کردن موقت عضلات است. در درمان شقاق، دوز بسیار پایینی از این سم به طور مستقیم به عضله اسفنکتر داخلی مقعد تزریق می‌شود.
این تزریق باعث فلج موقت و کنترل‌شده عضله شده و اسپاسم مزمنی که مانع خون‌رسانی و ترمیم زخم بود را از بین می‌برد. این «فلج موقت» (که معمولا ۲ تا ۳ ماه طول می‌کشد) به زخم فرصت طلایی می‌دهد تا در غیاب انقباض و فشار مداوم، به طور کامل ترمیم شود. تزریق بوتاکس یک روش سرپایی، سریع و با حداقل درد است که در کلینیک‌های تخصصی مانند کلینیک پارادایس توسط پزشک مجرب انجام می‌شود و نیاز به بیهوشی عمومی ندارد.
- اثربخشی بالا: موفقیت این روش در درمان شقاق مزمن بسیار بالا (اغلب بالای ۸۰ درصد) گزارش شده است.
- روش کم‌تهاجمی و سرپایی: تزریق در مطب یا کلینیک انجام شده و بیمار بلافاصله به زندگی روزمره بازمی‌گردد.
- عوارض جانبی بسیار کم: برخلاف جراحی، خطر بی‌اختیاری دائمی گاز یا مدفوع در این روش تقریباً صفر است. (ممکن است بی‌اختیاری موقت و خفیف رخ دهد که به سرعت برطرف می‌شود).
- جایگزین عالی برای جراحی: برای بیمارانی که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند یا از عوارض آن می‌ترسند، بوتاکس بهترین گزینه است.
درمان لیزری
درمان با لیزر، یکی از مدرن‌ترین و پیشرفته‌ترین رویکردها برای مدیریت فیشرهای مقعدی، به ویژه موارد مزمن یا مقاوم به درمان است. درمان شقاق مقعدی با لیزر (که گاهی با عنوان “فیشرکتومی با لیزر” یا “کوآگولاسیون لیزری” شناخته می‌شود) یک روش کم‌تهاجمی است که با استفاده از انرژی دقیق پرتو لیزر، بافت‌های آسیب‌دیده و فیبروتیک (سفت شده) در لبه‌های زخم مزمن را تبخیر کرده و ترمیم بافت سالم را تحریک می‌کند. این کار بدون آسیب رساندن به بافت‌های سالم اطراف و مهم‌تر از آن، بدون نیاز به برش عضله اسفنکتر انجام می‌شود.
برخلاف جراحی سنتی، در این روش خونریزی بسیار ناچیز است، زیرا لیزر همزمان با برش یا تبخیر بافت، عروق خونی کوچک را می‌بندد (کوآگوله می‌کند). این ویژگی منجر به کاهش چشمگیر درد پس از عمل، بهبودی سریع‌تر و کاهش ریسک عفونت می‌شود. درمان لیزری شقاق به عنوان یک روش سرپایی و با بی‌حسی موضعی در مراکز مجهزی مانند کلینیک پارادایس قابل انجام است و دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تری نسبت به جراحی سنتی دارد.
- درد و خونریزی حداقل: لیزر باعث بسته شدن عروق و اعصاب کوچک شده و درد و خونریزی بعد از عمل را به شدت کاهش می‌دهد.
- عدم آسیب به اسفنکتر: برخلاف جراحی اسفنکتروتومی، در این روش به عضله اسفنکتر آسیبی وارد نمی‌شود، بنابراین ریسک بی‌اختیاری وجود ندارد.
- دوره نقاهت کوتاه: بیمار معمولا طی یک تا دو روز می‌تواند به فعالیت‌های عادی خود بازگردد.
- کاهش ریسک عفونت: انرژی لیزر خاصیت ضدعفونی‌کننده داشته و محل عمل را استریل نگه می‌دارد.
- روش سرپایی: نیاز به بستری شدن در بیمارستان ندارد و با بی‌حسی موضعی انجام‌پذیر است.
جراحی شقاق
زمانی که شقاق به هیچ‌یک از درمان‌های محافظه‌کارانه، دارویی، پمادها و حتی بوتاکس و لیزر پاسخ ندهد و به یک زخم مزمن، عمیق و بسیار دردناک تبدیل شده باشد، جراحی شقاق (برای موارد مقاوم به درمان) به عنوان قطعی‌ترین راه حل مطرح می‌شود. روش استاندارد طلایی جراحی برای فیشر مزمن، «اسفنکتروتومی داخلی جانبی» (Lateral Internal Sphincterotomy) نام دارد. در این روش، جراح تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی، برش بسیار کوچکی در عضله اسفنکتر داخلی ایجاد می‌کند.
هدف از این برش، رهاسازی دائمی اسپاسم و فشار بالای عضله اسفنکتر است. با کاهش این فشار، جریان خون به زخم به سرعت افزایش یافته و فیشر در طی چند هفته به طور کامل بهبود می‌یابد. اگرچه عمل شقاق (برای موارد مقاوم به درمان) بالاترین درصد موفقیت را همراه با لیزر (بیش از ۹۵ درصد) در درمان قطعی شقاق مقعدی مزمن دارد، اما به دلیل تهاجمی بودن و ریسک‌های احتمالی، معمولا به عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود.
- قطعی‌ترین روش درمان شقاق: بالاترین شانس بهبودی دائمی و کمترین میزان عود مجدد بیماری.
- تهاجمی بودن: نیاز به اتاق عمل و بیهوشی (عمومی یا نخاعی) دارد.
- ریسک عوارض (هرچند کم): مهم‌ترین ریسک این جراحی، احتمال آسیب به عضله و ایجاد درجاتی از بی‌اختیاری (ناتوانی در کنترل گاز یا مدفوع) است که اگرچه نادر است، اما می‌تواند دائمی باشد.
- دوره نقاهت طولانی‌تر: نسبت به لیزر یا بوتاکس، بیمار به زمان بیشتری برای بهبودی کامل و بازگشت به فعالیت نیاز دارد.
- تکنیک جراحی: معمولا فقط بخشی از عضله اسفنکتر داخلی برش داده می‌شود تا فشار کاهش یابد، نه کل عضله.
مراقبت‌های بعد از درمان شقاق
موفقیت‌آمیز بودن یک روش درمانی پیشرفته مانند لیزر یا جراحی، تنها نیمی از مسیر بهبودی است؛ نیم دیگر آن به تعهد بیمار به رعایت دستورالعمل‌های پس از عمل بستگی دارد. هدف اصلی در این دوران، فراهم کردن محیطی ایده‌آل برای ترمیم کامل زخم و مهم‌تر از آن، جلوگیری از بازگشت بیماری است. دوران نقاهت پس از لیزر بسیار کوتاه‌تر از جراحی سنتی است، اما اصول مراقبتی در هر دو روش مشابه و حیاتی هستند.
مهم‌ترین اصل در تمام مراقبت‌های بعد از درمان شقاق(لیزر یا جراحی)، جلوگیری مطلق از یبوست است. هرگونه فشار یا مدفوع سفت می‌تواند تمام زحمات درمان را از بین برده و باعث باز شدن مجدد زخم شود. بنابراین، مدیریت تغذیه، مصرف مایعات و استفاده از ملین‌های تجویز شده توسط پزشک، حتی تا چند هفته پس از بهبودی کامل ظاهری، باید با جدیت دنبال شود. تسکین درد و حفظ بهداشت ناحیه نیز از ارکان اصلی این دوره هستند.
- رژیم غذایی پر فیبر: مصرف روزانه میوه‌ها، سبزیجات، نان سبوس‌دار و حبوبات برای نرم نگه داشتن مدفوع.
- نوشیدن مایعات فراوان: نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از خشک و سفت شدن مدفوع.
- استفاده از لگن آب گرم (Sitz Bath): نشستن در آب گرم (نه داغ) به مدت ۱۵ دقیقه، سه بار در روز، برای کاهش درد، کاهش اسپاسم و تمیز نگه داشتن ناحیه.
- مصرف ملین‌ها: ادامه مصرف داروهای ملین تجویز شده توسط پزشک (مانند پودرهای پسیلیوم یا لاکتولوز) طبق دستور.
- پرهیز از زور زدن: اجتناب کامل از زور زدن هنگام اجابت مزاج.
- مصرف مسکن‌ها: استفاده از داروهای مسکن تجویز شده مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کنترل درد در روزهای اولیه.
- خشک و تمیز نگه داشتن ناحیه: شستشوی ملایم ناحیه با آب ولرم (بدون استفاده از صابون‌های معطر) پس از هر بار دفع و خشک کردن آن با حوله نرم یا سشوار با باد ملایم.
عوارض عدم درمان شقاق مقعدی
بسیاری از افراد به دلیل خجالت یا ترس، درد ناشی از شقاق را تحمل کرده و از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. آن‌ها امیدوارند که این مشکل به مرور زمان خود به خود برطرف شود. اگرچه شقاق حاد (تازه ایجاد شده) گاهی با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد، اما نادیده گرفتن علائم و عدم پیگیری درمان شقاق، به خصوص در موارد مزمن، می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری شود. شقاق یک زخم ساده نیست؛ بلکه یک زخم در محیطی پرفشار (اسفنکتر) و آلوده (محل دفع) است.
تحمل درد و به تعویق انداختن درمان، می‌تواند منجر به عوارض عدم درمان شقاق مقعدی شود که بسیار جدی‌تر از خود زخم اولیه هستند. این عوارض نه تنها درمان را پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر می‌کنند، بلکه می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و حتی نیازمند جراحی‌های گسترده‌تر شوند. چرخه معیوب «درد، ترس از دفع، یبوست، و تشدید زخم» باید در اسرع وقت شکسته شود.
- مزمن شدن فیشر: زخم عمیق‌تر شده، لبه‌های آن سفت و فیبروتیک می‌شوند و دیگر به درمان‌های دارویی ساده پاسخ نمی‌دهد.
- ایجاد زائده پوستی (Skin Tag) یا بواسیر نگهبان: در انتهای زخم مزمن، یک توده پوستی ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث آزار و مشکل در رعایت بهداشت شود که با لیزر یا پماد برای درمان اسکین تگ قابل رفع است.
- تنگی مقعد (Anal Stenosis): به دلیل اسپاسم طولانی مدت و ایجاد بافت اسکار (جای زخم)، کانال مقعد به مرور تنگ‌تر شده و عمل دفع را دردناک‌تر و دشوارتر می‌کند.
- ایجاد فیستول مقعدی: در موارد نادر، زخم فیشر می‌تواند عفونی شده و به عمق نفوذ کند و یک کانال غیرطبیعی (فیستول) بین کانال مقعد و پوست اطراف ایجاد کند که درمان آن فقط جراحی است.
- ایجاد آبسه مقعدی: عفونت کردن زخم شقاق می‌تواند منجر به تجمع چرک و ایجاد آبسه دردناک در ناحیه شود.
- کاهش کیفیت زندگی: درد مزمن و ترس دائمی از اجابت مزاج، می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی و اختلال در فعالیت‌های روزمره و اجتماعی فرد شود.
نتیجه گیری
شقاق مقعدی یا فیشر، اگرچه عارضه‌ای بسیار دردناک و آزاردهنده است، اما خوشبختانه امروزه به طور کامل قابل درمان می‌باشد. کلید اصلی در درمان شقاق، تشخیص زودهنگام و اقدام به موقع است. درک این نکته که درد شدید هنگام دفع، یک علامت هشدار جدی است و نباید نادیده گرفته شود، اولین قدم در مسیر بهبودی است. از روش‌های ساده خانگی و اصلاح یبوست گرفته تا درمان‌های پیشرفته‌تری مانند بوتاکس و لیزر، همگی با هدف شکستن اسپاسم عضله اسفنکتر و ایجاد فرصت ترمیم برای زخم طراحی شده‌اند.
انتخاب یک مرکز تخصصی و مجهز برای ارزیابی دقیق وضعیت شما و انتخاب بهترین روش درمان شقاق مقعدی، اهمیت حیاتی دارد. کلینیک پارادایس به عنوان مرکز پیشرفته درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا و کادری مجرب، در تشخیص و درمان قطعی شقاق و سایر مشکلات نشیمنگاهی، آماده ارائه خدمات تخصصی و کم‌تهاجمی به بیماران عزیز است تا بهبودی کامل را با کمترین درد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تجربه کنند.
سوالات متداول
تفاوت اصلی شقاق (فیشر) و بواسیر (هموروئید) چیست؟
فیشر یک ترک یا زخم پوستی در دهانه مقعد است که درد بسیار شدید و تیزی (شبیه بریدگی با شیشه) هنگام دفع ایجاد می‌کند. اما بواسیر، تورم عروق در داخل یا خارج مقعد است که اغلب با خارش، تورم و خونریزی بدون درد شدید (مگر اینکه لخته شود) همراه است.
چرا شقاق من مزمن شده و خود به خود خوب نمی‌شود؟
بر اساس منابع معتبر پزشکی، وقتی فیشر بیش از ۶ تا ۸ هفته طول بکشد، مزمن تلقی می‌شود. این اتفاق به دلیل اسپاسم مداوم عضله اسفنکتر داخلی رخ می‌دهد که با کاهش شدید جریان خون، مانع رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به زخم شده و از ترمیم طبیعی آن جلوگیری می‌کند.
آیا احتمال بازگشت (عود) شقاق پس از جراحی اسفنکتروتومی وجود دارد؟
جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی بالاترین درصد موفقیت (بیش از ۹۵٪) را دارد و احتمال عود بسیار پایین (کمتر از ۵٪) است. این روش فشار عضله را به طور دائمی کاهش می‌دهد، اما اگر بیمار پس از جراحی دچار یبوست شدید و مزمن شود، همچنان احتمال کمی برای ایجاد زخم جدید وجود دارد.
چه زمانی تزریق بوتاکس به جراحی ارجحیت دارد؟
بوتاکس یک «فلج‌کننده شیمیایی موقت» است، در حالی که جراحی یک «برش دائمی» عضله است. بوتاکس برای بیمارانی که ریسک بالاتری برای عوارضی مانند بی‌اختیاری دارند (مانند افراد مسن، زنان با سابقه زایمان سخت، یا افرادی که از قبل ضعف اسفنکتر دارند) یا از عوارض دائمی جراحی نگران هستند، گزینه بسیار ایمن‌تری محسوب می‌شود.